Дәрібай Көтібарұлы - XIX
ғасырда өмір сүрген, белгілі қазақ батыры Көтібар Бәсенұлының ең кіші
ұлы. Дәрібай Көтібарұлы 1890 жылы дүниеден озғаннан кейін, 1891 жылы шикі
кірпіштен 6 метрлік биіктікте күмбез тәрізді төртбұрыш кесенесі салынған,
дегенмен уақыт өте келе ол жойылған.
1993 жылы Есет кесенесіне ұқсас
силикатты кірпіштен жаңа кесене салынды. Дәрібай кесенесі Шалқардың
оңтүстігіндегі Шолақжиде трактасында орналасқан. Дәрібай, Есет Көтібарұлы
бастаған ұлт-азаттық қозғалыстың белсенді мүшесі болды.
Есет-Дәрібайдың кесенесі ХІХ ғасырда
(1803-1889 жж.) өмір сүрген халық батыры Есет Көтібарұлының ескерткіші болып
табылады. Шалқар қаласынан 65 км қашықтықта орналасқан. 1890 жылы салынған
күмбездің алғашқы нұсқасы төртбұрышты, шикі және күйдірілген кірпіштен
жасалған, күмбез қабырғалармен безендірілген. Алайда уақыт өте құлаған. 1993
жылы Шалқар тұрғындарының бастамасымен бұл кесене заманауи архитектура мен
графиканы ескере отырып қалпына келтірілді. Егер сіз Қағбаның бағытына
қарасаңыз, онда оң жағында Есеттің мазары, ал сол жақта - ағасы Дәрібайдың
мазары. Екі кесененің ортасында биіктігі жоғары мұнараны көруге
болады. Күмбезге жақындаған жол жылжымалы тастан салынған. Әрбір мазарда (кесенеде) құлпытастар орнатылған.